Bezpieczeństwo funkcjonalne: Bardzo ważny aspekt
Systemy bezpieczeństwa stają się coraz ważniejsze i coraz bardziej złożone, ponieważ maszyny i instalacje stają się coraz bardziej wydajne, a wraz ze wzrostem produktywności rosną również zagrożenia. Normy i wytyczne wspierają operatorów instalacji w osiągnięciu wymaganego poziomu bezpieczeństwa. Analizy awarii i oceny ryzyka służą jako podstawa do podejmowania decyzji w celu zmniejszenia ryzyka systemów technicznych do akceptowalnego poziomu za pomocą środków bezpieczeństwa. Rozporządzenie UE 2023/1230 i normy techniczne wymagają minimalizacji ryzyka, czyniąc bezpieczeństwo funkcjonalne obowiązkowym w wielu obszarach.
Im bardziej złożony jest system elektroniczny, tym bardziej zróżnicowane są możliwości wystąpienia błędów. Z tego powodu seria norm IEC 61508 wymaga unikania systematycznych błędów podczas opracowywania, monitorowania podczas pracy, a także bezpiecznej kontroli i eliminacji wykrytych błędów. Cele bezpieczeństwa funkcjonalnego obejmują zatem redukcję błędów systematycznych lub losowych w celu zapewnienia bezpieczeństwa ludzi, środowiska i instalacji.
Czy istnieją normy prawne dotyczące bezpieczeństwa funkcjonalnego maszyn?
Dyrektywa maszynowa 2006/42/WE jest najważniejszą wytyczną dotyczącą bezpieczeństwa funkcjonalnego. Najważniejsze standardy to:
- DIN IEC/EN 61508: Bezpieczeństwo funkcjonalne elektrycznych/elektronicznych/programowalnych systemów elektronicznych związanych z bezpieczeństwem
- DIN IEC/EN 61511: Bezpieczeństwo funkcjonalne - Przyrządowe systemy bezpieczeństwa dla przemysłu procesowego
- DIN EN ISO 13849:Bezpieczeństwo maszyn - Elementy systemów sterowania związane z bezpieczeństwem
- DIN IEC/EN 62061: Bezpieczeństwo maszyn - Bezpieczeństwo funkcjonalne elektrycznych, elektronicznych i programowalnych elektronicznych układów sterowania związanych z bezpieczeństwem
Dwie ostatnie normy są zharmonizowane, co oznacza, że obowiązuje domniemanie zgodności. Ponadto należy przestrzegać niemieckiej ustawy o bezpieczeństwie produktów (ProdSG) i niemieckiej ustawy o instalacjach wymagających monitorowania (ÜAnlG).
Dla bezpieczeństwa: dwa systemy bezpieczeństwa
Zarówno poziom wydajności (PL), jak i poziom nienaruszalności bezpieczeństwa (SIL) określają niezawodność funkcji bezpieczeństwa w maszynach i instalacjach. Każdy element systemu sterowania związany z bezpieczeństwem ma określoną wartość PL lub SIL, która reprezentuje zdolność do zmniejszenia ryzyka. Ponadto każda funkcja bezpieczeństwa ma określony poziom docelowy, który musi być utrzymywany w celu zmniejszenia ryzyka nieprawidłowego działania.
PL jest wykorzystywany głównie w budowie maszyn, dlatego uwzględniono dyrektywę maszynową. Z drugiej strony SIL został opracowany głównie przez przemysł przetwórczy do budowy instalacji.
Poziom zapewnienia bezpieczeństwa
Norma DIN EN ISO 13849 definiuje termin poziom wydajności, który opisuje zdolność systemu sterowania do wykonywania funkcji bezpieczeństwa. Wymagana minimalizacja ryzyka jest określona dla każdej indywidualnej funkcji bezpieczeństwa maszyny, wskazanej przez wartość PL r (wymagana). Poziom wydajności funkcji bezpieczeństwa musi być większy lub równy PL r. Skala obejmuje poziomy od PL a (najniższy poziom) do PL e.
Poziom nienaruszalności bezpieczeństwa (SIL)
Ten system wartości pochodzi z norm DIN IEC/EN 61508 i DIN IEC/EN 61511. Poziom nienaruszalności bezpieczeństwa służy do oceny niezawodności funkcji bezpieczeństwa elektrycznych, elektronicznych i/lub programowalnych systemów elektronicznych. Tutaj również zdefiniowano SIL r (wymagany), którego należy przestrzegać. Skala obejmuje zakres od SIL 1 (najniższy poziom) do SIL 4 (najwyższy poziom).
Przestrzeganie tych norm i wytycznych pozwala zapewnić bezpieczeństwo funkcjonalne w różnych sektorach przemysłu i zminimalizować ryzyko awarii.
Często zadawane pytania dotyczące bezpieczeństwa funkcjonalnego
Czym jest koncepcja bezpieczeństwa funkcjonalnego?
Koncepcja bezpieczeństwa funkcjonalnego opisuje środki i metody stosowane w celu zapewnienia bezpieczeństwa funkcjonalnego systemu technicznego, w tym wybór i walidację komponentów i systemów.
Czym jest bezpieczeństwo funkcjonalne zgodnie z normą ISO 26262?
ISO 26262 to norma dotycząca bezpieczeństwa funkcjonalnego systemów elektrycznych i elektronicznych w pojazdach silnikowych. Określa wymagania i procesy zapewniające bezpieczne funkcjonowanie pojazdów i minimalizację potencjalnych zagrożeń.
