Functionele veiligheid: Een zeer belangrijk aspect
Veiligheidssystemen worden steeds belangrijker en complexer omdat machines en installaties steeds krachtiger worden en de gevaren over het algemeen ook toenemen met de hogere productiviteit. Normen en richtlijnen ondersteunen operators om het vereiste veiligheidsniveau te bereiken. Foutenanalyses en risicobeoordelingen dienen als basis voor de besluitvorming om het risico van technische systemen tot een aanvaardbaar niveau terug te brengen door middel van veiligheidsmaatregelen. EU-verordening 2023/1230 en technische normen vereisen het minimaliseren van risico's, waardoor functionele veiligheid op veel gebieden verplicht is.
Hoe complexer een elektronisch systeem is, hoe diverser de foutmogelijkheden zijn. Daarom vereist de IEC 61508 standaarden reeks het vermijden van systematische fouten tijdens de ontwikkeling, de bewaking tijdens de werking en de veilige controle en eliminatie van gedetecteerde fouten. Functionele veiligheidsdoelstellingen omvatten daarom de vermindering van systematische of willekeurige fouten om de veiligheid van mensen, het milieu en installaties te garanderen.
Zijn er wettelijke normen voor functionele veiligheid bij machines?
De Machinerichtlijn 2006/42/EG is de belangrijkste richtlijn voor functionele veiligheid. De belangrijkste standaarden zijn:
- DIN IEC/EN 61508: Functionele veiligheid van elektrische/elektronische/programmeerbare elektronische systemen met een veiligheidsfunctie
- DIN IEC/EN 61511: Functionele veiligheid - Veiligheidssystemen voor de procesindustrie
- DIN EN ISO 13849: Veiligheid van machines - Onderdelen van besturingssystemen met een veiligheidsfunctie
- DIN IEC/EN 62061: Veiligheid van machines - Functionele veiligheid van elektrische, elektronische en programmeerbare besturingssystemen met een veiligheidsfunctie
De laatste twee normen zijn geharmoniseerd, wat betekent dat er een vermoeden van conformiteit geldt. Daarnaast moeten de Duitse product veiligheidswet (ProdSG) en de Duitse wet op installaties die toezicht vereisen (ÜAnlG) worden nageleefd.
Voor veiligheid: twee veiligheidssystemen
Zowel het prestatieniveau (PL) als het veiligheidsintegriteitsniveau (SIL) definiëren de betrouwbaarheid van veiligheidsfuncties in machines en installaties. Elke veiligheidsgerelateerde component van een besturingssysteem heeft een specifiek PL of SIL, dat staat voor het vermogen om een risico te verminderen. Bovendien heeft elke veiligheidsfunctie een specifiek streefniveau dat moet worden aangehouden om het risico op een storing te verminderen.
De PL wordt voornamelijk gebruikt in de machinebouw en daarom wordt er rekening gehouden met de Machinerichtlijn. SIL daarentegen werd voornamelijk ontwikkeld door de procesindustrie voor de bouw van fabrieken.
Prestatieniveau
De norm DIN EN ISO 13849 definieert de term prestatieniveau, die het vermogen van een regelsysteem beschrijft om een veiligheidsfunctie uit te voeren. Voor elke afzonderlijke veiligheidsfunctie van een machine wordt een vereiste risicominimalisatie gedefinieerd, aangeduid met de waarde PL r (vereist). Het prestatieniveau van de veiligheidsfunctie moet groter zijn dan of gelijk zijn aan PL r. De schaal loopt van PL a (laagste niveau) tot PL e.
Veiligheidsintegriteitsniveau (SIL)
Dit waardesysteem is afkomstig van DIN IEC/EN 61508 en DIN IEC/EN 61511. Het veiligheidsintegriteitsniveau wordt gebruikt om de betrouwbaarheid van de veiligheidsfuncties van elektrische, elektronische en/of programmeerbare elektronische systemen te beoordelen. Ook hier is een SIL r (vereist) gedefinieerd waaraan moet worden voldaan. De schaal loopt van SIL 1 (laagste niveau) tot SIL 4 (hoogste niveau).
Door deze normen en richtlijnen na te leven, kan de functionele veiligheid in verschillende industriële sectoren worden gegarandeerd en kan het risico op storingen worden geminimaliseerd.
FAQ over functionele veiligheid
Wat is een functioneel veiligheidsconcept?
Een functioneel veiligheidsconcept beschrijft de maatregelen en methoden die worden gebruikt om de functionele veiligheid van een technisch systeem te garanderen, inclusief de selectie en validatie van componenten en systemen.
Wat is functionele veiligheid volgens ISO 26262?
ISO 26262 is een standaard voor functionele veiligheid van elektrische en elektronische systemen in motorvoertuigen. Het definieert vereisten en processen om ervoor te zorgen dat voertuigen veilig functioneren en dat potentiële risico's tot een minimum worden beperkt.
